สวัสดีครับแฟนคลับ Seamoor Blog ทุกท่าน

ไม่ว่าสถานการณ์โควิดจะเป็นอย่างไร การขนส่งทางทะเลก็ยังคงดำเนินต่อไปแบบ non-stop ซึ่งแน่นอนว่าคนประจำเรือก็ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์โควิดอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ต้องอยู่เรือกันนานขึ้นจากการเปลี่ยนคนประจำเรือที่ทำได้ยากตามมาตรการทางสาธารณสุข แต่ในเสียก็มีดีครับ คนประจำเรือที่อยู่เรือนาน ๆ ก็หมายความว่าเขายังมีงานทำ มีรายได้ไปดูแลตัวเองและครอบครัว

หลายอาชีพตกงานในช่วงโควิด แต่งานคนประจำเรือกลับมีแต่จะขาดแคลน เจ้าของเรือต้องการคนไปลงเรือเป็นจำนวนมาก ซึ่งก็ไม่ใช่ว่าทุกคนจะเป็นคนประจำเรือได้นะครับ เพราะกว่าจะลงไปทำงานในเรือได้ ต้องผ่านการฝึกอบรม ไปขอสอบรับประกาศนียบัตรจากกรมเจ้าท่า และยังต้องผ่านการสัมภาษณ์จากเจ้าของเรืออีก และถ้าในที่สุดได้ลงไปทำงานในเรือก็นับว่าคุ้มกับรายได้ที่ดีในช่วงโควิดแบบนี้ล่ะครับ

การจะได้งานดี ๆ กับบริษัทเจ้าของเรือดี ๆ บางทีเราก็อาจเข้าไม่ถึงหรือไม่รู้จักช่องทาง เลยต้องใช้บริการของบริษัทจัดหางานให้คนหางานเพื่อไปทำงานเป็นคนประจำเรือหรือที่เรียกว่า ‘Crew Manning Agency’ และในส่วนของเจ้าของเรือก็เช่นกัน ถ้าพวกเขาไม่มีคนประจำเรืออยู่ในมือเพียงพอ เขาก็ต้องเลือกใช้บริการ Crew Manning Agency เพื่อหาคนไปลงเรือของตัวเองหรืองาน offshore ต่าง ๆ

 

เจ้าของเรือจะหาคนประจำเรือจากที่ไหน?

โดยทั่วไปแล้ว เจ้าของเรือที่มีศักยภาพเพียงพอหรืออยากประหยัดค่าใช้จ่ายจะจัดตั้งบริษัทจัดการกองเรือหรือ Ship Management ขึ้นมาดูแลเรือของตัวเอง แต่ถ้าคิดว่าทำเองแล้วไม่น่าเวิร์กก็จะเลือกจ้างบริษัท Ship Management ที่มีความเชี่ยวชาญในประเภทเรือที่ตนเป็นเจ้าของมาช่วยดูแลให้แทน

บริษัท Ship Management ส่วนใหญ่มีแผนก Crew Department คอยดูแลคนประจำเรือทั้งหมดให้มีคุณสมบัติตามกฎและข้อบังคับของกรมเจ้าท่า ตลอดจนอนุสัญญาว่าด้วยมาตรฐานการฝึกอบรม การรับรอง และการเข้ายามของคนประจำเรือ (STCW) และอนุสัญญาแรงงานทางทะเล ค.ศ. 2006 (MLC 2006) ซึ่งก็พอจะแจกแจงเป็นงานหลัก ๆ ได้ดังนี้

1. คัดเลือกบุคลากรที่มีคุณสมบัติเหมาะสมกับตำแหน่งงาน ขนาดของเรือ และเขตการเดินเรือ ตลอดจนให้คนประจำเรือมีเอกสารและใบรับรองตามที่กรมเจ้าท่ากำหนด
2. ดูแลคนประจำเรือให้ปฏิบัติงานอย่างปลอดภัยและเป็นไปตามนโยบายของเจ้าของเรือ
3. จัดการเงินเดือน ค่าตอบแทนอื่น ๆ และสวัสดิการสำหรับคนประจำเรือตามระเบียบที่บริษัทกำหนด และดำเนินการฝึกอบรมที่จำเป็นสำหรับคนประจำเรือ
4. พัฒนาคนประจำเรือให้มีความรู้และความสามารถเพียงพอเพื่อการปฏิบัติงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล
5. ประเมินผลการปฏิบัติงานประจำปีของคนประจำเรือ

 

ในการคัดเลือกคนประจำเรือ ถ้าฝ่าย Crew Department ไม่สามารถหาคนประจำเรือได้เพียงพอหรือตรงตามที่เรือต้องการ ก็อาจจะไปใช้บริการบริษัท Crew Manning Agency เพื่อให้ช่วยหาคนประจำเรือได้ครบและตรงตามคุณสมบัติที่ต้องการ

แล้ว Crew Manning Agency ในฝันของเจ้าของเรือและคนประจำเรือควรมีลักษณะอย่างไร มาดูกันครับ

 

Crew Manning Agency คือใคร?

ตามพระราชบัญญัติแรงงานทางทะเล พ.ศ. 2558 มาตรา 20 ถึง 42 ได้กำหนดคุณสมบัติและหน้าที่ของบริษัทจัดหางานให้คนหางานเพื่อไปทำงานเป็นคนประจำเรือหรือ Crew Manning Agency ไว้อย่างชัดเจน โดยเจ้าของเรือและคนประจำเรือสามารถอ่านดูเพื่อเป็นหลักในการเลือกใช้บริการได้ครับ และในปัจจุบัน ประเทศไทยมีบริษัทที่ได้รับใบอนุญาตอย่างถูกต้องจากกรมการจัดหางานอยู่ไม่กี่แห่ง ซึ่งหากสนใจก็ลองค้นหารายชื่อบริษัทจากกองทะเบียนจัดหางานกลางและคุ้มครอบคนหางาน (Central Employment Registration and Workers Protection Division) ใน Google ก็น่าจะได้ข้อมูลติดต่อครับ

ใบอนุญาตที่ทุกบริษัท Crew Manning Agency ต้องมีคือ ใบอนุญาตจัดหางานให้คนหางานเพื่อไปทำงานเป็นคนประจำเรือหรือเรียกว่า Seafarer Recruitment and Placement Service Certification (SRPS certificate) ซึ่งจะมีอายุ 2 ปี

บริษัทแต่ละแห่งยังต้องวางเงินประกัน 5 ล้านบาทไว้กับกรมการจัดหางาน เพื่อเป็นหลักประกันในกรณีที่ส่งคนไปทำงานบนเรือแล้วเกิดปัญหาต้องส่งตัวกลับประเทศไทย ถ้าบริษัทดังกล่าวไม่รับผิดชอบ ทางหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องสามารถดำเนินการให้ส่งคนประจำเรือกลับบ้านได้เลย โดยค่าใช้จ่ายต่าง ๆ จะไปเรียกเก็บจากบริษัทนั้น ถ้าไม่ยอมจ่าย ก็จะไปหักเอาจากเงิน 5 ล้านบาทที่วางเป็นหลักประกันไว้ และถ้าบริษัทยังต้องการดำรงสถานะของใบอนุญาตไว้ จะต้องหาเงินไปเติมให้ครบ 5 ล้านบาท มิฉะนั้นจะถูกเพิกถอนใบอนุญาติครับ

ในความเห็นของผม ความน่าเชื่อถือของบริษัทเป็นเรื่องที่จำเป็นและสำคัญมากต่อทั้งเจ้าของเรือและคนประจำเรือ เพราะถ้าเกิดเรื่องราวอะไรที่เกี่ยวข้องกับคนประจำเรือ แล้วไม่รีบหาทางแก้ไขอย่างเปิดเผยและโปร่งใส ผมว่าก็จะหากินได้ไม่นานครับ

 

Photo by bruce mars on Unsplash

 

ข้อควรรู้ก่อน ‘คนประจำเรือ’ เลือกบริการ Crew Manning Agency

สำหรับคนประจำเรือ ถ้าจะไปสมัครงานกับบริษัท Crew Manning Agency ให้จำไว้อย่างหนึ่งนะครับว่า เขาต้องไม่เรียกเก็บเงินจากการหางานให้เรา

เรื่องค่าใช้จ่ายที่ทางบริษัทสามารถเรียกเก็บจากคนประจำเรือเมื่อมาสมัครงาน ได้แก่

1. ค่าใบรับรองแพทย์ตามพระราชบัญญัติแรงงานทางทะเล พ.ศ. 2558
2. สมุดคนประจำเรือ (Seaman Book)
3. หนังสือเดินทาง (Passport)

 

ส่วนค่าทำวีซ่า เจ้าของเรือหรือบริษัทต้องเป็นผู้รับผิดชอบ หรือแล้วแต่จะตกลงกันเองครับ

การจ้างงานผ่านบริษัท Crew Manning Agency ถ้าประเทศใดมีสหภาพแรงงานทางทะเลและคนประจำเรือเป็นสมาชิกของสหภาพนั้น เวลาคนประจำเรือไปสมัครงานก็จะได้รับการทำสัญญาจ้างที่เรียกว่า Collective Bargaining Agreement (CBA) เช่น คนประจำเรือในประเทศฟิลิปปินส์ เป็นต้น สำหรับประเทศไทย ยังไม่มีสหภาพแรงงานทางทะเลครับ ดังนั้น เวลาคนประจำเรือไทยทำสัญญาจ้างกับเจ้าของเรือก็จะใช้สัญญาจ้างที่เรียกว่า Seafarer Employment Agreement (SEA)

และสุดท้าย บริษัท Crew Manning Agency ต้องดำเนินกิจการที่ส่งเสริมสิทธิในการจ้างงานของคนประจำเรือ และต้องมีกระบวนการให้คนประจำเรือร้องเรียนได้หากบริษัทดูแลคนประจำเรือไม่ถูกต้องและละเมิดข้อกำหนดของสัญญา สำหรับประเทศไทยให้ไปร้องเรียนได้ที่ฝ่ายคนประจำเรือกรมเจ้าท่าหรือกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน ถนนมิตรไมตรี แขวงดินแดง เขตดินแดง กรุงเทพฯ 10400 สายด่วน 1506 กด 3 อีเมล: info@labour.mail.go.th

 

ข้อควรพิจารณาก่อน ‘เจ้าของเรือ’ เลือกบริการ Crew Manning Agency

เจ้าของเรือที่มีเรือวิ่งขนส่งสินค้าระหว่างประเทศต้องปฎิบัติตามอนุสัญญาแรงงานทางทะเล ค.ศ. 2006 นั่นหมายความว่า ถ้าต้องการจะจ้างคนประจำรือผ่านบริษัท Crew Manning Agency ก็ต้องเลือกบริษัทที่ได้รับการรับรองจากหน่วยงานภาครัฐตามอนุสัญญานี้ด้วยครับ มิฉะนั้นแล้ว เวลาเรือลำดังกล่าวถูกตรวจ (audit) MLC certificate อาจถูก Major deficiency จากผู้ตรวจสอบ (auditor) ที่ขึ้นมาตรวจสอบได้ ซึ่งอาจร้ายแรงถึงขั้นถูกเพิกถอน certificate จนไม่สามารถวิ่งขนส่งสินค้ากันได้เลยทีเดียว

แม้บริษัท Crew Manning Agency ที่ได้รับใบอนุญาต SRPS certificate จะตั้งอยู่ในประเทศที่ยังไม่ได้ให้สัตยาบันอนุสัญญาแรงงานทางทะเล ค.ศ. 2006 เจ้าของเรือที่มีเรือที่จดทะเบียนและชักธงของประเทศที่ได้ให้สัตยาบันแล้วต้องใช้บริษัทที่ได้รับใบอนุญาต SRPS certificate ที่ปฏิบัติตามข้อกำหนดขั้นต่ำของอนุสัญญา ซึ่งโดยปกติแล้ว รัฐเจ้าของธงและเจ้าของเรือควรตรวจสอบให้แน่ใจว่า หากคนประจำเรือมาจากการคัดเลือกโดยบริษัท Crew Manning Agency ในประเทศที่ยังไม่ได้ให้สัตยาบันในอนุสัญญา บริษัทที่ส่งคนประจำเรือมานั้นได้เป็นไปตามมาตรฐานของอนุสัญญาแรงงานทางทะเลครับ

ส่วนตัวแล้ว ผมว่าประเด็นที่ต้องพิจารณาหลัก ๆ ขั้นต้นเพื่อเลือกบริการบริษัท Crew Manning Agency เจ้าไหน มีดังนี้ครับ

1. ใบรับรองในการจัดหางานที่ออกโดยหน่วยงานภาครัฐของประเทศนั้น ๆ ยังไม่หมดอายุ
2. ราคาในการให้บริการสำหรับการจัดหาคนประจำเรืออยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้
3. ได้คนประจำเรือที่มีคุณสมบัติตรงตามต้องการไปลงเรือในเวลาที่เจ้าของเรือกำหนด
4. คนประจำเรือที่ส่งไปมีคุณภาพและประสิทธิภาพตรงตามที่เจ้าของเรือต้องการ
5. ความสัมพันธ์อันดีระหว่างเจ้าของเรือและบริษัท Crew Manning Agency

 

ควรทราบไว้นะครับว่า กรมการจัดหางานจะคอยควบคุมบริษัทที่ได้รับใบอนุญาตจัดหางานให้คนหางานเพื่อไปทำงานเป็นคนประจำเรือให้มีระบบที่มีประสิทธิภาพเพียงพอและตรวจสอบได้ ซึ่งก็เป็นการปกป้องและส่งเสริมสิทธิในการจ้างงานของคนประจำเรือ และที่สำคัญ มีข้อห้ามไม่ให้บริษัท Crew Manning Agency สร้างบัญชีดำที่เกี่ยวกับคนประจำเรืออย่างเด็ดขาดครับ

 

จุดสังเกตของบริษัท Crew Manning Agency ที่ดีและน่าเชื่อถือ

ผมลองรวบรวมมาไว้เป็นข้อ ๆ เพื่อให้ง่ายดังนี้ครับ

1. บริษัทต้องมีการปรับปรุงทะบียนคนประจำเรือในมือของตัวเองให้เป็นปัจจุบันอยู่เสมอ
2. มีรายชื่อของเรือและรายละเอียดติดต่อกับเจ้าของเรือเป็นปัจจุบันบนเรือที่ส่งคนประจำเรือลงไปทำงาน
3. แจ้งให้คนประจำเรือทราบถึงสิทธิและหน้าที่ภายใต้สัญญาจ้างงานและให้เวลาคนประจำเรือเพียงพอในการตรวจสอบก่อนที่จะสมัคร
4. ส่งมอบสำเนาสัญญาจ้างงานให้คนประจำเรือ
5. มีการตรวจสอบว่าข้อความในสัญญาจ้างสอดคล้องกับกฎหมายในประเทศ
6. มีการตรวจสอบคุณสมบัติของคนประจำเรือว่าเหมาะสมกับงานหรือไม่
7. ตรวจสอบให้แน่ใจว่าเจ้าของเรือหรือบริษัทที่จะส่งคนประจำเรือไปทำงาน มีความมั่นคงทางการเงิน เพื่อไม่ให้คนประจำเรือไปติดอยู่ในท่าเรือต่างประเทศ
8. มีขั้นตอนการร้องเรียนที่มีประสิทธิภาพ
9. มีระบบประกันในกรณีที่จำเป็นต้องชดเชยให้คนประจำเรือสำหรับความล้มเหลวในการปฏิบัติตามภาระหน้าที่ภายใต้บริการจัดหางานและจัดหาตำแหน่งหรือหากเจ้าของเรือไม่ปฏิบัติตามภาระผูกพันภายใต้สัญญาจ้าง
10. จ้างคนประจำเรือที่มีความรู้ที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมการเดินเรือ
11. เคารพในสิทธิความเป็นส่วนตัวและความจำเป็นในการปกป้องความลับ
12. สามารถตอบสนองต่อคำขอข้อมูลและคำแนะนำจากครอบครัวของคนประจำเรือได้ทันทีและเห็นอกเห็นใจในขณะที่คนประจำเรืออยู่ในทะเล โดยที่คนประจำเรือหรือครอบครัวของคนประจำเรือไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย
13. ปรับปรุงรายการรายละเอียดการติดต่อในกรณีฉุกเฉิน
14. แจ้งนโยบายของบริษัเจ้าของเรือที่เกี่ยวข้องให้ทราบ เช่น นโยบายบนเรือบรรทุกน้ำมันที่ห้ามดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์บนเรือ เป็นต้น

 

ทำไมต้องไปสิ้นเปลืองในการใช้บริการจากบริษัท Crew Manning Agency?

นี่เป็นคำถามสำคัญที่ผุดขึ้นมาในหัวเป็นคำถามแรกเลยล่ะครับ

ผมว่าน่าจะเป็นประเด็นเรื่องการลดความยุ่งยากเกี่ยวกับคนประจำเรือแหละครับ เพราะมีปัญหาจุกจิกมากมายในการบริหารคนประจำเรือ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการจัดทำการจ่ายเงินเดือนและค่าใช้จ่ายต่าง ๆ การขอขึ้นลงของคนประจำเรือก่อนครบสัญญาจ้าง การเจ็บป่วยของคนประจำเรือ และอืน ๆ อีกมากมาย ซึ่งเจ้าของเรือส่วนใหญ่ก็คงอยากจะเอาเวลาไปคิดเรื่องการทำมาหากินมากกว่าที่จะมาเสียเวลาในการบริหารเรื่องเหล่านี้ จึงตัดสินใจใช้บริษัทจัดหางานฯ แทน ถึงอย่างนั้นก็ต้องเลือกบริษัททีดีมีคุณภาพหน่อยนะครับ ไม่งั้นจะกลายเป็นเพิ่มงานมากขึ้นไปอีก

ก่อนจบก็ขอฝากไปยังคนประจำเรือทุกท่าน ถ้าท่านอยากจะไปทำงานกับบริษัทเรือใหญ่ ๆ ก็ลองเลือกไปสมัครงานกับบริษัทจัดหางานฯ ที่เขามีคุณภาพและได้รับการยอมรับในวงการ มีคอนเน็กชันกับบริษัทเจ้าของเรือเยอะ ๆ เพราะนั่นหมายถึงโอกาสที่เราจะได้ไปอยู่บนเรือใหญ่ ๆ ดี ๆ เงินเดือนสูง ๆ และจากประสบการณ์ของผม เจ้าของเรือส่วนใหญ่ชอบคนประจำเรือไทยนะครับ เพราะฝีมือดีและตั้งใจทำงาน จะมีข้อที่ต้องปรับปรุงหน่อยก็ตรงภาษาอังกฤษที่ไม่ค่อยแข็งแรง กับว่างเมื่อไหร่ชอบตั้งวงก๋งเหล้าเบียร์กันเนี่ยแหละ ไอ้กินเฉย ๆ น่ะไม่เท่าไร แต่พอเมาแล้วชอบทะเลาะกันนี่แหละเรื่องใหญ่ทันที ถ้าปรับปรุง 2 ข้อนี้ให้ดีขึ้น ผมว่าคนประจำเรือไทยไปไกลแน่นอนครับ

 

บทความโดย: Old Captain Never Die
อัปเดต: 21 กันยายน ค.ศ. 2021