การสื่อสารเป็นสิ่งสำคัญต่อการติดต่อพูดคุยและสานสัมพันธ์มาโดยตลอด ยิ่งฝ่ายผู่ส่งสารและผู้รับสารพูดกันในภาษาเดียวกันได้อย่างเชี่ยวชาญมากขึ้นเท่าไร ก็เท่ากับเป็นการสร้างความเข้าใจร่วมกัน ทั้งยังเป็นการสร้างความประทับกันให้กันและกันมากขึ้นเท่านั้นอีกด้วย และสำหรับคนประจำเรือที่ตามธรรมชาติของงานแล้วต้องเดินทางไปหลายที่หลายแห่งทั้งในและต่างประเทศเป็นประจำอยู่แล้ว การสื่อสารยิ่งทวีความสำคัญขึ้นอีกหลายเท่าตัว
แต่ใจเย็น ๆ กันก่อน พวกเราไม่จำเป็นต้องเริ่มยกนิ้วมือขึ้นมานับจำนวนภาษาที่ต้องหัดพูดหัดเรียนกันตามจำนวนประเทศที่ต้องเดินทางไป โชคดีที่ IMO ได้กำหนดให้ภาษาอังกฤษเป็นภาษากลาง แถมยังเลือกใช้คำและข้อความที่พื้น ๆ จดจำและเข้าใจได้ง่าย ๆ ให้เอาไว้ใช้สำหรับสื่อสารกันระหว่างคนประจำเรือต่างชาติต่างภาษาแล้ว
มาตรฐาน Standard Marine Communication Phrases (SMCP) จาก IMO
จากการเก็บสถิติอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นในท้องทะเล พบว่าสาเหตุสำคัญของการเกิดมากกว่าครึ่งของทั้งหมดมาจากการสื่อสารที่ไม่ดี เกิดความเข้าใจผิดพลาดหรือคลาดเคลื่อนในการสื่อสาร แม้ภาษาอังกฤษเป็นที่นิยมแพร่พลายสำหรับการพูดคุยกันในท้องทะเลมาตั้งแต่อดีตที่เรือจากประเทศอังกฤษและสหรัฐอเมริกาแล่นกันไปทุกน่านน้ำทั่วโลก แต่พอเวลาผ่านไป ได้มีผู้คนมากหน้าหลายตาก้าวเข้าสู่วิถีการเดินเรือมากขึ้น ซึ่งก็ด้วยเหตุผลด้านวัฒนธรรมและความหลากหลายของเชื้อชาติของผู้คนที่นำภาษาอังกฤษไปใช้นี่เอง เป็นเหตุให้มีการเลือกใช้คำและให้ความหมายที่ไม่ตรงกันเกิดขึ้น จุดนี้เองที่สร้างความเข้าใจที่ไม่ตรงกันให้เกิดขึ้นจนลุกลามเป็นปัญหาใหญ่โตและสร้างความเสียหาย
เพื่อแก้ปัญหานี้และเพื่อความสะดวกในการใช้ในการสื่อสารระหว่างผู้คนในอุตสาหกรรมทางทะเลในระหว่างการปฏิบัติงาน ได้มีการใช้ Controlled Natural Language (CNL) หรือภาษาที่ถูกกำหนดและมีการควบคุมการใช้คำหรือข้อความ โดยยึดเอาภาษาอังกฤษเป็นหลัก
ระบบภาษา Seaspeak เกิดขึ้นจากพัฒนาคิดค้นร่วมกันของกลุ่มนักภาษาศาสตร์และผู้เชี่ยวชาญในอุตสาหกรรมการเดินเรือ แต่จะมีการนำคำจากภาษาอื่นมาใช้ร่วมด้วย หากว่าหาคำที่เหมาะสมในภาษาอังกฤษไม่ได้
นอกจากนี้ยังมีระบบ Standard Marine Navigational Vocabulary (SMNV) ซึ่งถูกรวบรวมขึ้นให้คนประจำเรือได้ใช้งานโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อการเดินเรือ ซึ่งมักมีความสับสนในเรื่องการระบุทิศทาง
ต่อมา IMO ได้อัปเดตและรวมเอาทั้ง SMNV และ Seaspeak ให้เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน สร้างเป็นมาตรฐานใหม่ที่ชื่อว่า Standard Marine Communication Phrases (SMCP) ซึ่งได้มีการลงมติยอมรับในการประชุมครั้งที่ 22 เมื่อเดือนพฤศจิกายนปี 2001
SMCP คือชุดของวลีสำคัญในภาษาอังกฤษ อันเป็นภาษากลางในระดับสากลของในการทำงานในทะเล เพื่อให้คนประจำเรือนำไปใช้สำหรับ
- เป็นวลีที่ใช้ในการติดต่อและสื่อสารภายนอกเรือ เช่น การสื่อสารระหว่างเรือกับเรือ และจากเรือกับฝั่ง
- เป็นวลีที่ใช้สื่อสารระหว่างคนประจำเรือบนเรือ
จุดมุ่งหมายสำคัญในการกำหนด SMCP ขึ้นมาคือต้องการลดความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุอันมีสาเหตุเกี่ยวข้องกับภาษาและการสื่อสารที่ผิดพลาด ซึ่งการพัฒนาชุดมาตรฐานนี้ได้คำนึงถึงสภาพแวดล้มของการเดินเรือยุคสมัยใหม่และครอบคลุมการสื่อสารด้วยคำพูดเพื่อความปลอดภัยในทุกมิติ
การสอบ TOEIC วัดการใช้ภาษาอังกฤษเพื่อการสื่อสารได้ดีในการทำงาน
การสอบ Test of English for International Communication หรือ TOEIC หรือ ‘โทอิก’ คือการสอบที่เพื่อวัดระดับความสามารถในการใช้ภาษาอังกฤษโดยทั่วไป เหมาะกับผู้ที่กำลังก้าวเข้าสู่สังคมการทำงาน เพราะองค์กรหรือบริษัททั่วไปที่ต้องติดต่อการงานกับบริษัทลูกค้าต่างชาติมักระบุว่าต้องมีคะแนนสอบ TOEIC แนบยื่นพร้อมเอกสารการสมัครเข้าทำงาน
คนประจำเรืออย่างเรา ๆ หากพิจารณาดูจากธรรมชาติของอาชีพแล้ว ควรไปสอบเอาคะแนนตัวนี้ไว้อย่างเลี่ยงไม่ได้เลยทีเดียว
ข้อสอบ TOEIC (อัปเดตปี 2021) มีอยู่ 2 แบบคือ
- TOEIC Listening and Reading Test (การฟังและการอ่าน)
- TOEIC Speaking and Writing Test (การพูดและการฟัง)
โดยการสอบรูปแบบแรกเป็นที่นิยมและได้รับการยอมรับ โดยในประเทศไทยก็มีเปิดให้สอบเฉพาะรูปแบบดังกล่าว
ทักษะการฟังและการอ่านถือว่าง่ายกว่าหากเทียบกับอีกสองทักษะที่เหลือ และนับว่าเพียงพอต่อการใช้งานจริงแม้จะเป็นทักษะการรับสารก็ตาม เพราะในการติดต่อสื่อสารในโลกจริง เราควรเข้าใจคำพูด ข้อความ หรือสารที่ฝ่ายส่งสารสื่อออกมาให้ถูกต้องเสียก่อนเป็นอันดับแรก จากนั้นค่อยโต้ตอบกลับไป
ข้อสอบ Listening and Reading Test แบ่งเป็นสองส่วนอย่างละ 100 ข้อ รวมทั้งหมด 200 ข้อ เกณฑ์น้ำหนักคะแนนแบ่งเป็นอย่างละครึ่งเท่า ๆ กัน แต่ให้เวลาทำไม่เท่ากัน โดยให้เวลา 45 นาทีสำหรับส่วนการฟังและ 75 นาทีสำหรับส่วนการอ่าน ซึ่งรวมแล้วใช้เวลาสอบเต็ม 2 ชั่วโมงพอดิบพอดี รวมคะแนนทั้งหมด 990 คะแนน
ส่วนคะแนนเท่าไรเทียบได้เป็นระดับใด ให้ดูเทียบที่ตารางนี้เลย
ผลคะแนน TOEIC จะมีอายุ 2 ปี นับจากวันสอบ
สำหรับสถานที่สมัครสอบ TOEIC ในปัจจุบัน (ปี 2021) ประเทศไทยมีศูนย์อย่างเป็นทางการแห่งเดียวคือที่ Center for Professional Assessment (Thailand) ซึ่งได้มีศูนย์สอบหลัก 2 แห่งคือ
- ศูนย์สอบกรุงเทพ: Center for Professional Assessment (Thailand) Suite 1907, BB Building ชั้น 19 เลขที่ 54 ถนนอโศก สุขุมวิท 21 โทร 0-2260-7061, 0-2259-3990
- ศูนย์สอบเชียงใหม่: Center for Professional Assessment (Thailand) อาคารนวรัตน์ ชั้น 3 ถนนแก้วนวรัตน์ ซอย 3 โทร 053-241273
เปิดให้มีการสอบได้ทุกวันจันทร์-เสาร์ (เว้นวันอาทิตย์และวันหยุดนักขัตฤกษ์) วันละ 2 รอบคือ รอบเช้าเวลา 09.00 น. และรอบบ่ายเวลา 13.00 น. โดยผู้ที่สนใจสอบต้องสำรองสิทธิ์การสอบล่วงหน้าอย่างน้อย 1 วัน
นอกจากนี้ ยังมีทางเลือกสำหรับผู้ที่พักอาศัยอยู่แถบอีสานคือที่ศูนย์จัดสอบย่อยมหาวิทยาลัยขอนแก่น โดยสามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดได้ที่ ศูนย์เชี่ยวชาญด้านภาษาอังกฤษ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ โทร.043-202239 หรือที่เว็บไซต์ TOEIC by HUSO KKU
โดยค่าสมัครสอบสนนราคาที่ 1,800 บาท แต่คนที่เลือกไปสอบที่ศูนย์สอบย่อยให้ลองเช็กค่าสมัครตามช่องทางที่ได้ให้ไว้
อัปเลเวลความเป็นมืออาชีพด้วยใบเซอร์ SMCP – สิ่งจำเป็นของคนประจำเรือภายใต้ STCW
คนประจำเรือที่มีหน้าที่รับผิดชอบในตำแหน่งการนำเรือ (navigational watch) บนเรือขนาดตั้งแต่ 500 ตันกรอสขึ้นไปต้องมีความรู้ความเข้าใจดีเพียงพอและใช้ภาษา SMCP ในการสื่อสารได้เป็นอย่างดี ซึ่งตามอนุสัญญาระหว่างประเทศว่าด้วยมาตรฐานการฝึกอบรม การรับรองคุณสมบัติคนประจำเรือ และการเข้ายามของคนประจาเรือ (STCW) แล้ว จะต้องมีประกาศณียบัตร (certification) รองรับการผ่านคุณสมบัติข้อนี้ด้วย ทั้งนี้ก็เพื่อให้มั่นใจว่ามีความปลอดภัยในด้านการเดินเรือและการปฏิบัติงานต่าง ๆ ยามอยู่กลางท้องทะเล
และถึงแม้คนประจำเรือบางเชื้อชาติที่ใช้ภาษาอังกฤษสื่อสารเป็นประจำอยู่แล้วตั้งแต่เกิด ยังไงก็ต้องมาเรียนรู้คำศัพท์เฉพาะทางที่ใช้กันในเฉพาะอุตสาหกรรมการเดินเรือเพิ่มเติม และต้องสอบเอาใบเซอร์ภาษาอังกฤษตัวนี้อยู่ดีเพื่อการันตีว่ามีความรู้ได้ระดับมาตรฐานของ IMO
ณ ปัจจุบัน ผู้ที่มีบริการเทรนนิงและให้การทดสอบภาษาอังกฤษเพื่ออุตสาหกรรมการเดินเรือที่เป็นที่ยอมรับในระดับสากลมีอยู่สองที่คือ Marlins และ MarTEL โดย Marlins น่าจะสะดวกกับคนประจำเรือชาวไทยอย่างเรา ๆ หน่อยเพราะมีศูนย์สอบอยู่ในไทยด้วย ส่วนฝั่ง MarTEL จะเหมาะกับคนที่อยู่แถบยุโรปมากกว่า
Photo by David Travis on Unsplash
เทคนิคการเตรียมตัวสอบวัดระดับภาษาอังกฤษ
ไม่ว่าจะกี่ยุคกี่สมัย ต้องยอมรับว่าคนไทยเรามีปัญหาเรื่องภาษาอังกฤษเสมอ จากที่ตั้งข้อสังเกต น่าจะเป็นเพราะความตื่นเต้นและความเขินส่วนตัวมากกว่า ตื่นเต้นที่ต้องฟังและพูดโต้ตอบด้วยภาษาอังกฤษ และเขินที่ต้องพูดด้วยสำเนียงของตัวเราเอง ซึ่งจะว่ากันตามจริงแล้ว ความเขินที่เรากังวลนั้น คู่สนทนาเขาไม่ได้กังวลไปกับเราด้วย
ในการสนทนาจริงนั้น ทั้งฝ่ายคนพูดและคนฟังจะสนใจเรื่องความเข้าใจและสารที่ต้องการสื่อมากกว่าเรื่องสำเนียงอันสวยงาม และหากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งฟังไม่ทันหรือไม่เข้าใจ ก็สามารถขอให้อีกฝ่ายพูดซ้ำ พูดช้ากว่าเดิม หรือกระทั่งอธิบายด้วยคำอื่นจนกว่าจะเกิดความเข้าใจ
ทีนี้ปัญหาก็อยู่ที่การรับสารหรือการฟังส่วนบุคคลแล้วล่ะ
มันก็พอจะมีวิธีแก้ไขอยู่บ้างง่าย ๆ อยู่บ้าง ถ้าดีที่สุดคงต้องเลือกหาเพื่อนที่พูดอังกฤษมาช่วยพูดและโต้ตอบกับเราเลย แต่ถ้าอยากได้ความเป็นส่วนตัวแล้ว ขอแนะนำว่าให้เลือกการดูหนังการ์ตูน soundtrack เน้นว่าต้องเป็นหนังการ์ตูนสำหรับเด็กเลย เพราะว่าความเร็วที่ตัวละครพูดนั้นจะช้าและเป็นประโยคที่ค่อนข้างง่าย ซึ่งจุดประสงค์ของการ์ตูนคือทำให้เด็กดูและเข้าใจ เด็กที่เพิ่งหัดพูดหัดฟังใหม่ ๆ ก็ไม่ต่างจากเราที่เพิ่งมาเริ่มเรียนภาษาอังกฤษ ซึ่งต่างก็มีปัญหาเดียวกันคือไม่ชินและต้องฝึกฟังพูด แต่เด็กเขาไม่อายที่จะลองฟังและหัดพูดตาม
ส่วนการอ่าน อันนี้ต้องใช้ความพยายามเยอะหน่อย คืออย่างน้อยเราต้องมีเข้าใจโครงสร้างหรือไวยกรณ์ภาษาระดับพื้นฐานสักหน่อย อย่างน้อยต้องแยกส่วนประธาน กริยา และกรรมของประโยคได้ ดังนั้น คนที่ไม่มีพื้นฐานใด ๆ เลย แนะนำให้เรียนดีกว่าอ่านเอง ส่วนคนพี่พื้นฐานอยู่แล้วต้องหัดใช้ นั่นคือหัดอ่านและจับใจความ ซึ่งส่วนนี้ไม่ต้องเริ่มจากหนังสือเด็ก เริ่มมันที่บทความทั่วไปได้เลย เลือกมาสักหนึ่งย่อหน้า แล้วลุย เพราะตอนฝึก เราเปิดดิกชันนารีได้ และการอ่านบทความจริงจะสร้างความคุ้นเคยกับภาษาในโลกจริงได้มากกว่า ช่วยเราลดอาการตื่นเต้นตอนที่ต้องทำข้อสอบไปได้
สุดท้ายนี้ ภาษาเป็นเรื่องของความคุ้นเคยและเคยชิน เราพยายามสร้างสถานการณ์ให้ตัวเราได้ใช้บ่อย ๆ ก็เหมือนเป็นการเก็บประสบการณ์ที่ดี
- https://www.marineinsight.com/life-at-sea/what-is-maritime-english-and-why-it-is-important/
- https://www.imo.org/en/OurWork/Safety/Pages/StandardMarineCommunicationPhrases.aspx
- https://oceanservice.noaa.gov/facts/seaspeak.html
- https://marlins.co.uk/about-marlins/
- https://www.martel.pro/About-Us/
- https://www.opendurian.com/news/toeic/
- https://eflchiangmai.com/th/what-you-need-to-know-about-new-toeic/